Work and Travel Nedir ? Ne değildir? Nasıl Yapılır?
Merhaba, ben Aysu! Bir seri olarak yazmayı planladığım, kendi tecrübelerimi kendi kalemimden anlattığım, Nedir? Ne değildir? ‘e hoş geldin. Serimin bu bölümünde 2020 yazında gerçekleştirdiğim Work And Travel serüvenine nasıl başladığımdan, bu sürecin nasıl ilerlediğinden ve nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim !
Work and Travel 1960'larda Amerika’da sezonluk oluşan işçi açığını kapatmak, gelen öğrencilerin Amerikan kültürünü daha yakından tanımalarını sağlamak ve İngilizce pratiklerini geliştirmek için oluşturulan bir programdır. Türkiye’de de 1990 sularında var olmaya başlamıştır. Program ile Amerika’da kalifiye olmayan işlerde çalışarak orada gündelik yaşamanızı idame ettirebilecek miktarda para kazanabilirsiniz. Kazancınızın bir kısmı ile de programın Travel kısmında görmek istediğiniz eyaletlerde yazınızın son zamanlarını geçirebilirsiniz. Elbette ki bunun için Türkiye’ de anlaştığınız bir danışmanlık firmasına belirli bir miktar ücret ödemeniz gerekiyor.
Öncelikli olarak Work and Travel programına katılabilmeniz için Amerika Konsolosluğundan alınmış J-1 statüsünde bir vizeye ihtiyacınız var. J-1 vizeleri Work and Travel öğrencilerine verilen, 3 aylık çalışma 1 ay ise gezme hakkı tanıyan toplamda 4 aylık bir vize türüdür. Elbette ki J-1 vizesi alabilmeniz için belirli koşulları sağlamanız gerekiyor.
- 18–26 yaşları arasında olmalısınız
- Başvuru yaptığınız yıl içerisinde bir yüksek öğretim kurumunda lisans ya da yüksek lisansa devam ediyor olmalısınız
- Orta seviye bir İngilizce bilgisine sahip olmalısınız ( Bu noktada minimum B1 olması tercih edilir ancak A2 seviyesinde olup vize alan tanıdıklarım da oldu. Ben de başvuru yaptığım sırada A2 düzeyindeydim. Mülakatlara doğru hazırlanarak başarabilirsiniz)
- 4.00 akademik not üzerinden minimum 2.00 ortalamaya sahip olmalısınız ( Bu konuda yanlış bilinen bazı gerçekler var. 2.00 altında ortalamaya sahip olan kişilerin vize görüşmesine giremeyeceği düşünülüyor. Böyle bir durum söz konusu değil. Düşük ortalama vize görüşmesine girmeniz için engel değil ancak görüşmeyi olumsuz etkileme ihtimali olduğu için bazı danışmanlık firmaları ortalama sınırını kendileri belirliyorlar. Ortalaması düşük olduğu için vize reddi alan tanıdıklarım olduğu gibi, oldukça düşük ortalamalar ile vize alan tanıdıklarım da oldu)
Programa katılmak istiyorsanız yapmanız gereken ilk adım daha detaylı bilgi almak ve profilinizin uygunluğundan emin olmak için danışman şirketler ile görüşmek olmalı. Belirttiğim kriterler benim deneyimlediğim ve 2020 yılı için geçerli olan detaylar. Pandemi sebebi ile sürekli olarak güncelleme yapılabiliyor.
Amerika’da sezon için işçi çalıştırmak isteyen işletmeler Amerikalı sponsorlar ile anlaşıyor. Amerikalı sponsorlar ise Türkiye’de belirli yurtdışı eğitim danışmanlığı şirketleri ile çalışıyor. Her danışmanlık firması, her sponsor ile çalışmıyor. Amerika’ da olan sponsorlar sizin oradaki iş fırsatlarını bulmanızdan, Amerika’ya ulaştığınızda oradaki güvenliğinizden, sağlık sigortanızdan ve orada bir problem ile karşılaştığınızda size ilk olarak destek olmaktan sorumlu oluyorlar. Türkiye’de ki danışman şirketler de aslında sizin bu sponsorlar ile aranızdaki kontak olmuş oluyor. İşlemleri danışman firma olmadan yürüten kişi sayısı oldukça nadir. Gelmesi gereken bir çok belge oluyor. Bu noktada bende kesinlikle bir şirket ile çalışılmasını tavsiye ediyorum.
Danışman şirketinizi seçtikten sonra, eğer şartları sağlıyorsanız kayıt işlemleriniz başlıyor. Firmanızın size yönlendireceği bir sponsor ile mülakat gerçekleştiriyorsunuz. Bazı sponsorlar 10–15 dakikalık meetingler yaparken bazıları bir kaç dakikalık bir youtube videosu isteyebiliyor. Görüşmelerde genellikle kendinizi tanıtmanız, nelerle ilgilendiğinizi anlatmanız isteniyor. Zorlayıcı bir mülakat olmuyor. Sponsorluk görüşmeniz onaylandıktan sonra iş teklifleri size iletilmeye başlıyor. İş seçimi ise başlı başına ayrı bir şekilde incelenmesi gereken bir konu.
İş seçimi yaparken dikkat edilmesi gerekenler:
- Öncelikle nasıl bir bölgede vakit geçirmek istediğinize ve ne hedeflediğinize karar vermelisiniz.
- 3 ay süresince daha iyi kazanıp para biriktirmek mi, eğlenceli vakit geçirmek mi, İngilizce seviyenizi ilerletmek mi? Elbette bir çok seçeneği bir arada bulabileceğiniz teklifler de gelebiliyor. Örneğin Colorado çok fazla J-1 öğrencesine ev sahipliği yapan bir eyalet. Ancak orada New York kadar sosyal bir hayat bekleyemezsiniz.
- New York, Chicago gibi büyük yerlerde saatlik ücretler daha fazladır ancak orada ödeyeceğiniz tax ücretleri, günlük harcamalarınız ve kira ücretleriniz de daha fazla olacaktır. Bu açıdan bakıldığında bir çok yer birbirini bu konuda dengeliyor. Wisconsin eyaletinde de saatlik olarak daha uygun bir fiyata çalışırsınız ancak harcamalarınız buna oranla düşecektir. Boston, Wisconsin ve Virginia en çok tercih edildiğini duyduğum bölgeler arasında.
- Konaklamalı olan işleri seçmek bence çok daha doğru bir adım olacaktır. Hiç bilmediğiniz bir ülkede konaklama bulmak sizi zorlayabilir. Orada kiralama işlemleri Türkiye’de olduğu gibi yürümüyor.
- Eklemek istediğim son nokta; New York, Washington gibi büyük eyaletlerden gelen tekliflerde iş yerinin etrafına mutlaka bakmanız gerektiği. Eyalet isimleri cezbedici görünse de bazen merkezi yerlere ulaşımı çok zor olan iş yerleri oluyor. Ayrıca New York City ve New York eyaletini de birbirine karıştırmayın :)
Evet iş seçiminizi de yaptıktan sonra, iş vereniniz ile bir mülakat daha yapıyorsunuz. Size iş yerinden, konaklama imkanlarından bahsedecektir. Her iki taraf için de olumlu olması halinde sözleşmeler imzalanır ve geriye sadece vize randevusu almak kalır. Benim deneyimlediğim zamanlarda Ankara ve İstanbul olmak üzere iki konsolosluk seçeneği vardı. Ancak yapılan güncellemelere göre Amerika konsoloslukları iş paylaşımı yaparak göçmen olmayan vize türlerini İstanbul konsolosluğuna yönlendirme kararı aldılar. Yani J-1 görüşmeleri şu anlık sadece İstanbul Konsolosluğu’nda yapılıyor. Randevunuz yine şirket tarafından oluşturuluyor.
Vize görüşmeleri 1–5 dakika arasında gerçekleşiyor. Başvurunuzun onaylanıp onaylanmadığını o an öğrenebiliyorsunuz. Size genellikle Türkiye’ye döndükten sonra ne yapacağınız, bölümünüz, neden bu programa katılmak istediğiniz ile ilgili sorular soruluyor. Hazırlanmanız için şirketiniz size bu konuda destek olacaktır.
Vizenizi de aldıktan sonra bilet işlemlerinizi yapmanızı tavsiye ederim. Son zamanlara bırakıldığında daha pahalı bir fiyat ile karşılaşabilirsiniz. Bütçenize uygun bir uçak bileti seçtikten sonra yapmanız gereken uçuşunuzdan bir kaç gün öncesine kadar sabretmek :)
Hala gideceğinize inanamayarak valiz hazırlamak en heyecanlı süreç olacaktır. Uçak bileti alırken mutlaka kg hakkınızı kontrol ederek alın. Valiz hazırlarken almanız gereken bir çok şey olduğunu fark edeceksiniz. Yanınıza mutlaka ilaçlarınızı, güneş kreminizi, powerbank eklemenizi tavsiye ederim. Artık mükemmel bir deneyim sizi bekliyor !
Work and Travel bahsettiğim gibi size Amerika’ da İngilizce dil yetkinliklerinizi geliştirirken kendi masraflarınızı karşılayabileceğiniz çalışma imkanınızın olduğu bir programdır. Ayrıca bir çok Amerika’ lı arkadaş edinme ve Amerikan kültürünü tanıma şansınız da olacaktır.
Benim kendi deneyimimde pandemide gitmiş olmanın verdiği bir takım zorlukları yaşadım. Ancak benim için dil becerilerimi geliştirmenin yanında, unutulmaz anılar biriktirdiğim ve dostluklar kazandığım bir deneyim oldu. Bu konuda en çok sordu aldığım nokta nasıl cesaret ettiğim ve güvendiğim oldu. Çalıştığınız şirketinize, sponsorunuza güvenmeniz oldukça önemli tabii ki. Ancak böyle bir sürece başlarken her şeyin size bağlı olduğunu, ilk güvenmeniz gereken kişinin kendiniz olduğunu unutmamanızı tavsiye ediyorum. Elbette giderken kafanızda soru işareti ve korkular olacaktır. Bu çok normal bir durum. Ancak orada başarabildiğiniz şeyleri gördüğünüzde kendinizle gurur duyacaksınız. Benim içinde özgüven konusunda oldukça etkileyici bir süreçti. İmkanı olan tüm arkadaşlarımın böyle bir deneyimi yaşamasını diliyorum.
Son iki yılda ücretliliklerdeki hareketlilik göz önüne alındığında ücret konusunda çok fazla detay vermeyi doğru bulmuyorum. Bu konuda veya başka konularda başka bir sorunuz olursa LinkedIn veya aysubyrk@gmail.com adresim üzerinden benimle iletişime geçebilirsiniz. Kendi deneyimlerim ışığında bildiğim bilgileri severek paylaşırım.
